Πέραμα

ΕΓΩ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΜΟΥ

Απόσπασμα από εργασία μαθητών της Γ` τάξης

Η εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της Τοπικής Ιστορίας με βάση διδακτικό σενάριο το οποίο διαμορφώθηκε με τη συνεργασία του καθηγητή και των μαθητών του Γ1 τμήματος. 

           Ο Δήμος Περάματος βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου και αποτελεί το δυτικότερο άκρο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας. Συνορεύει βόρεια με το δήμο Χαϊδαρίου και ανατολικά με το δήμο Κερατσινίου, ενώ το βορειοδυτικό του τμήμα βρέχεται από τον κόλπο της Ελευσίνας και το νότιο από τον όρμο Κερατσινίου. 

            Το Πέραμα, που το όνομά του προέρχεται από το πέρασμα από την Αθήνα και τον Πειραιά προς τη Σαλαμίνα, έχει τη δική του ιστορία. Το 1926 ? 27 άρχισαν να καταφτάνουν στην περιοχή πρόσφυγες από την Πόλη και τον Πόντο, με αποτέλεσμα να συγκροτηθεί μια μικρή κοινότητα ? οικισμός. Ένα χρόνο μετά, το 1928 δηλαδή, κάνουν την εμφάνισή τους και τα πρώτα ναυπηγεία ? ταρσανάδες. Στο Πέραμα κατοίκησαν αρχικά νησιώτες (κυρίως Σαμιώτες και Συμιακοί), οι οποίοι είχαν ιδιαίτερες γνώσεις γύρω από τη ναυπηγοξυλουργική τέχνη. Από τότε η ανάπτυξη της περιοχής συνδέεται με τη δραστηριότητα της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης. Το 1934 το Πέραμα αποσπάται από το δήμο Πειραιά και ιδρύει τη δική του κοινότητα, ενώ το 1964 αναγνωρίζεται ως δήμος. Ο πληθυσμός της πόλης αυξανόταν σταδιακά, με αποτέλεσμα, από 1.462 κατοίκους που είχε το 1940 να φτάσει στους 14.964 το 1961 και να υπερβεί τους 25.000 το 1987.

              Κάποιες σημαντικές χρονολογίες για την πόλη μας, οι οποίες σημαδεύουν την πορεία της, είναι οι ακόλουθες: Το 1932 η Shell αγοράζει ένα κομμάτι γης και αρχίζει την κατασκευή των εγκαταστάσεων. Το 1939 το κράτος απαλλοτριώνει τμήμα της παραλίας με σκοπό την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής. Ωστόσο, η παραλία παύει να χρησιμοποιείται για μπάνιο το 1975. Το 1945 η εκκλησία, φερόμενη ως ιδιοκτήτης, αρχίζει να πουλά οικόπεδα με αποτέλεσμα την εντυπωσιακή επέκταση του Περάματος. Το 1951 ξεκινάει η σταδιακή ένταξή τους στο σχέδιο πόλης, χωρίς να λαμβάνεται μέριμνα για ρυμοτομία και κοινόχρηστους χώρους. Την ίδια χρονιά, οι εταιρείες BP, ELVIN, TOTAL, EL, PETROL, ξεκινούν τη δημιουργία εγκαταστάσεων που λειτουργούν από το 1964 μέχρι σήμερα.

              Το γραφικό τρενάκι ή αλλιώς τραμ, υπήρξε για πολλά χρόνια σημαντικό κομμάτι της φυσιογνωμίας της πόλης μας. Για 41 χρόνια (1936 ? 1977) μετέφερε τον κόσμο από τον Πειραιά στο Πέραμα και αντίστροφα. Η έγκριση για τη γραμμή είχε δοθεί από το Υπουργείο Συγκοινωνιών το 1928, αλλά τα εγκαίνια έγιναν οκτώ χρόνια αργότερα, το 1936. Το τραμ ξεκινούσε από την πλατεία Λουδοβίκου και η διαδρομή διαρκούσε 40 λεπτά. Στα χρόνια της Κατοχής μετέφερε τραυματίες και όταν καταργήθηκε, η συγκίνηση όλων ήταν μεγάλη.

        Στο Πέραμα έχουν χτιστεί πολλές εκκλησίες. Μερικές απ? αυτές είναι το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας, ο ναός της Παναγίας της Γιάτρισσας, ο Αγ. Γεώργιος, ο Αγ. Νικόλαος, η Αγ. Παρασκευή, η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Ν. Ικόνιο, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγ. Τριάδα και η μονή της Αγ. Μαρίνας.

         Σημαντικό ρόλο στην ιστορία και την πολιτιστική ζωή των Περαματιωτών, διαδραμάτισαν αρκετοί σύλλογοι όπως η Πολιτιστική Ένωση Περάματος, η Πολιτιστική Κίνηση Περάματος, η Ένωση της Γυναίκας, η Εστία της Γυναίκας, η Ένωση Ποντίων Περάματος (ιδρύθηκε το 1965), ο Σύλλογος Σαμίων (ιδρύθηκε το 1969) και ο Σύλλογος Ικαρίων (ιδρύθηκε το 1969).

         Εκτός όμως από τα καζάνια, οι Περαματιώτες έχουν ν? αντιμετωπίσουν και την Ψυττάλεια. Ο αέρας φέρνει μαζί του όλα τα κουνούπια και τις σκνίπες που μαζεύει η λάσπη που συσσωρεύεται στο νησί. Η δυσοσμία είναι κυριολεκτικά αβάστακτη και η υγεία μας επιβαρύνεται, αφού είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε σ? ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον.

        Για τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη τι να γράψει κανείς. Εργάτες δολοφονούνται κυριολεκτικά στο βωμό του κέρδους και πριν από δύο χρόνια είχαμε οκτώ νεκρούς στην περιοχή. Όσο κι αν ακούγεται τραγικό, η είδηση δεν ξάφνιασε αφού τα περιστατικά είναι πολύ συχνά. Για τους εργάτες (αμμοβολιστές, υδροβολιστές, καθαριστές, βαφείς, στοκαδόρους), δεν υπάρχουν ούτε ωράρια ούτε μέτρα ασφάλειας, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν συχνά δυστυχήματα. Η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος είναι ένα κολάζ αντιφάσεων. Από τη μια πλευρά είναι η ζώνη του μεγάλου κέρδους για τους πλοιοκτήτες. Από  την άλλη, είναι η ζώνη της ανεργίας, της φτώχειας και του μόχθου για τους εργάτες και τους κατοίκους της. Κάθε ξημέρωμα ηλεκτρολόγοι, αμμοβολιστές και εργάτες κάθε λογής στήνονται για ένα μεροκάματο. Χρόνια τώρα η ίδια εικόνα. Με τους Έλληνες και τους αλλοδαπούς εργάτες να ζουν στα όρια της φτώχειας ή και κάτω απ? αυτά. Εάν κάποιος καταφέρει και βγει στη σύνταξη θεωρείται πολύ τυχερός, αφού οι περισσότεροι δεν μπορούν να συμπληρώσουν τα απαραίτητα ένσημα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από την Πανελλήνια Ένωση Αμμοβολιστών και Καθαριστών, από τους 3.000 εργαζόμενους που είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα, μόνο οι 10 έχουν καταφέρει να βγουν στη σύνταξη. Αλλά ακόμα και αν τα καταφέρουν, για τους εργάτες είναι πια αργά επειδή πεθαίνουν εξαιτίας των ανθυγιεινών συνθηκών της ζωής τους. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα, αναγκάζονται να κατεβαίνουν σε προχωρημένη ηλικία στο λιμάνι για το μεροκάματο, αφού η σύνταξη δεν επαρκεί.

          Και τα προβλήματα της πόλης δε σταματούν εδώ. Τελευταίο αφήσαμε τον αποκαλούμενο ως «αποικιοκράτη» της περιοχής, τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ). Παρά τα επανειλημμένα διαβήματα στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και τους αποκλεισμούς δρόμων για τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει ο ΟΛΠ με την πολιτική του στο Πέραμα, η κατάσταση παραμένει ως έχει. Σημειώνουμε εδώ ότι οι κατά καιρούς υποσχέσεις του ΟΛΠ προς το δήμο παραμένουν κενό γράμμα. Ο Οργανισμός επιλέγει να κάνει έργα που όχι μόνο δεν έχουν σχέση με τα αιτήματα του Περάματος, αλλά αντίθετα στοχεύουν στην υποβάθμισή του. Είναι γνωστό πως ο ΟΛΠ έχει αφαιρέσει από τους Περαματιώτες 4,5 χιλιόμετρα παραλίας μετατρέποντας έναν παράλιο δήμο σε μεσόγειο.Αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα κυριότερα από τα δεκάδες προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη μας. Προσθέστε σ? αυτά και το κυκλοφοριακό χάος στους δρόμους λόγω της συνεχούς διέλευσης βαρέων οχημάτων, που εξυπηρετούν τα καζάνια και τον ΟΛΠ και θα έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στο Πέραμα.

          Αντί για βαθυστόχαστες αναλύσεις των προβλημάτων του Περάματος, μαζέψαμε σκόρπιες απόψεις συμπολιτών μας για τις συνθήκες ζωής τους. Πιστεύουμε ότι είναι πολύ σαφείς και ξεκάθαρες, γι? αυτό αξίζει τον κόπο να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να τις διαβάσετε. 

·   «Σε περίπτωση ατυχήματος το Πέραμα θα εξαφανιστεί. Δεν πρόκειται να σωθούμε γιατί δεν υπάρχει καμία διέξοδος διαφυγής. Η λεωφόρος Δημοκρατίας είναι σίγουρο ότι θα μπλοκάρει».

·   «Θέλω να ανοίξω τα παράθυρα του σπιτιού μου να μπει λίγο φως, λίγος αέρας και το σκέφτομαι. Τις νύχτες, κυρίως το καλοκαίρι, δεν μπορούμε να κοιμηθούμε από την έντονη μυρουδιά τόσο του πετρελαίου όσο και της Ψυττάλειας».

·   «Ζω διαρκώς σε καθεστώς ανασφάλειας. Κάθε φορά που ακούω ένα θόρυβο, αμέσως βγαίνω από το σπίτι. Φοβόμαστε γιατί άμα πιάσει φωτιά, δε σωνόμαστε με τίποτα».

·   «Αν είχα χρήματα θα έφευγα από δω. Ξέρετε πώς είναι να ζεις με το φόβο εξήντα ολόκληρα χρόνια; Λένε πως θα φύγουν οι δεξαμενές, όμως εγώ δεν το πιστεύω».

·   «Έχουν σπάσει τα νεύρα μας. Τρέχουμε σε συγκεντρώσεις, σε κινητοποιήσεις. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Τίποτα απολύτως».

·   «Ο κίνδυνος παραμονεύει ανά πάσα στιγμή. Μας επισκέπτονται οι αρμόδιοι και μας συμβουλεύουν να μην κλείνουμε τις πόρτες και τα παράθυρά μας, αφού σε περίπτωση πυρκαγιάς θα πνιγούμε από τις αναθυμιάσεις. Έχουν σημειωθεί ακόμα και εκρήξεις βαρελιών. Δυστυχώς, πολλοί δεν άντεξαν αυτήν την κατάσταση κι εγκατέλειψαν το Πέραμα».

·   «Τα καζάνια του θανάτου θα απομακρυνθούν και στη θέση τους θα δημιουργηθεί ένα μεγάλο πάρκο αναψυχής για τα παιδιά του Περάματος. Το δικαιούνται και δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τις προσπάθειες».

·   «Μα είναι δεδομένο ότι θα ξαναμυρίσει (η Ψυττάλεια). Μεγάλα έντομα προσελκύονται από τη δυσοσμία, τσιμπούν και δημιουργούν εξανθήματα. Πιστεύω όμως ότι υπάρχουν και προβλήματα που δε φαίνονται».

·   «Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Δεν τίθεται θέμα υγείας των κατοίκων. Πολλές φορές οι κάτοικοι βγαίνουν και λένε ότι κινδυνεύει η ζωή τους, γιατί ντρέπονται να πουν πως θέλουν να ζουν αξιοπρεπώς, χωρίς βρόμες και μυρουδιές. Το ουσιαστικό είναι ότι καταβαραθρώνεται η ποιότητα ζωής τους».

·   «Ο νοτιάς που φυσάει, φέρνει στην ταβέρνα όλα τα κουνούπια και τις σκνίπες που μαζεύει η λάσπη της Ψυττάλειας. Η δυσοσμία είναι τόσο έντονη που αναγκαζόμαστε να κλείνουμε τα παράθυρα ακόμα και το καλοκαίρι. Όσοι πελάτες είναι ντόπιοι και ξέρουν το πρόβλημα, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν. Οι άλλοι που δεν το ξέρουν, νομίζουν ότι είναι βρόμικο το μαγαζί και μετά δεν ξαναπατάνε».

 Κώστας Σεζένιας